بررسی شرایط بهینه جهت باززایی ریزنمونه های پیازی گیاه آماریلیس در شرایط درون شیشه ای

آماریلیس از گیاهان تک لپه پیازی بوده که ازدیاد سنتی آن از لحاظ زمانی و اقتصادی مقرون به صرفه نمی باشد؛ لذا هدف از این تحقیق دست یابی به یک پروتکل بهینه ی ریزازدیادی بود. در این راستا اثر غلظت های مختلف توفوردی (5/0، 1 و 2 میلی گرم در لیتر)، iaa (0/0،2، 5 و 10 میلی‎گرم در لیتر)، bap (0/0، 1 و 2 میلی‎گرم در لیتر) و iaa+bap (1+2، 2+5، 1+10 میلی‎گرم در لیتر) در دو نوع محیط کشت nl و ms بر میزان باززایی در مرحله ی استقرار پنج نوع ریزنمونه‎ی دوفلسی، تک فلسی، جوانه مرکزی، طبق و تک فلسی بی طبق بررسی شد. پس از اندازه گیری شاخص های درصد کالوس زایی، درصد ریشه زایی، تعداد ریشه، درصد پیازچه زایی، تعداد پیازچه، قطر پیازچه، تعداد برگ و طول برگ در گیاهچه ها، اقدام به پرآوری شد؛ به همین منظور ریزنمونه های برگ، ریشه و پیاز چهار تکه برگرفته از گیاهچه های درون شیشه ای به محیط کشت جامد پرآوری msو nlبا چهار ترکیب هورمونی kinetin( mg/l2)، bap ( mg/l2)، naa+bap (mg/l 2+1)، naa+kinetin (mg/l 2+1) و نیز محیط کشت مایع محتوی naa+bap (mg/l 2+1) منتقل شدند. در نهایت گیاهچه های رشدکرده ی درون شیشه ای پس از مقاوم سازی و سازگاری با محیط برون شیشه ای، در بستری از پرلایت و کمپوست به نسبت 1:1 مستقر شدند. این تحقیق به صورت آزمایش فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با 4 تکرار انجام شد. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که بیشترین درصد کالوس زایی در حضور 2 میلی‎گرم در لیتر توفوردی، بیشترین درصد ریشه زایی و تعداد ریشه انواع ریزنمونه ها در محیط کشت nl فاقد تنظیم کننده ها ی رشد، بیشترین درصد پیازچه زایی در کل تیمارها در ریزنمونه ی دوفلسی و تک فلسی، بیشترین تعداد پیازچه در ریزنمونه ی تک فلسی و محیط کشت nl محتوی 5/0 میلی‎گرم در لیتر توفوردی، بیشترین قطر پیازچه در بین تیمارها در ریزنمونه ی دوفلسی و محیط کشت msمحتوی توفوردی، بیشترین تعداد و نیز طول برگ در ریزنمونه ی دوفلسی در محیط کشت ms محتوی 5/0 میلی‎گرم در لیتر توفوردی مشاهده شد. در آزمایشات پرآوری رفتار ریزنمونه های برگ و ریشه و قطعات پیازی در کل تیمارهای پرآوری در محیط کشت جامد فاقد اختلاف معنی دار بود. ریزنمونه ی برگ، اندکی کالوس در سطوح برش یافته تشکیل داد و ریزنمونه های ریشه در حضور سیتوکینین تا حدی رشد ریشه ای نمودند. بیشترین تعداد پیازچه القایی در قطعات پیازی پرآوری 2 عدد بود. در محیط کشت مایع پرآوری، درصد پیازچه زایی به 50% و تعداد پیازچه ی تشکیل شده نیز به 1 عدد کاهش یافت. گیاهچه های رشد کرده درون شیشه ای در تمام تیمارهای استقرار و پرآوری در محیط کشت جامد بدون نیاز به تنظیم کننده های هورمونی ریشه دار شدند اما گیاهچه های تشکیل شده در محیط کشت مایع نیازمند هورمون ریشه زایی بودند. در نهایت پس از توسعه ی سیستم ریشه ای عمل انتقال و سازگاری گیاهچه ها با موفقیت به اتمام رسید. طبق نتایج این آزمایش بهترین محیط برای ریزازدیادی آماریلیس محیط کشت nl محتوی 5/0 میلی‎گرم در لیتر توفوردی می‎باشد